Podizanjem spomenika Pavlu Đurišiću se slavi zlo

Grupa nevladinih organizacija i građanskih aktivista osudila je danas postavljanje spomenika četničkom komandantu i ratnom zločincu Pavlu Đurišiću u Gornjem Zaostru kod Berana.

Postavljanjem spomenika, naveli su u saopštenju, ratnom zločincu, četničkom vojvodi, saradniku nacista i savezniku ustaša, kojeg je odlikovao i sam Adolf Hitler, “nije samo revizionizam”.

“To je otvoreno slavljenje zla. Ovaj sramotan pokušaj da se ubijanje, klanje, silovanje i etničko čišćenje pretvori u opravdano djelo, a da se zločinac uzdigne kao heroj neće uspjeti da izbriše činjenice koje svi znamo. Spomenik zločincu je spomenik mržnji prema drugima”, piše u saopštenju grupe NVO i građanskih aktivista.

Pavle Đurišić, navode, ostao je upamćen po monstruoznim zločinima nad muslimanskim civilnim stanovništvom sjevera Crne Gore.

“Uključujući ubistva najmanje 8.000 žena, djece i staraca, te sistematska silovanja, mučenja i paljenje sela. Podizanje spomenika takvom čovjeku ne predstavlja čin sjećanja, već otvoreno slavljenje fašističke ideologije i brutalnih zločina koji su se dogodili u ime etničke i vjerske mržnje, a samim tim i najdublje moguće moralno posrnuće Crne Gore”, piše u saopštenju.

Time se, smatraju, ne vrijeđaju samo žrtve i njihove porodice, već se direktno podriva građanski i antifašistički karakter savremene Crne Gore, zasnovane na tekovinama 13. jula i borbi protiv fašizma. 

“Slaviti čovjeka odgovornog za masovne zločine znači slaviti mržnju, normalizovati zločine i poništiti vrijednosti na kojima počiva crnogorsko društvo - čojstvo, junaštvo i borbu za slobodu”, navode u saopštenju.

Grupa NVO i građanskih aktivista pozvala je Ministarstvo kulture i medija da hitno preduzme mjere za uklanjanje tog nezakonito postavljenog spomenika i da javno, jasno i nedvosmisleno osudi takav čin.

"VDT da prekine da ignoriše slavljenje mržnje"

“Pozivamo i Vrhovno državno tužilaštvo da prekine sa politikom ignorisanja ovakvih slučajeva slavljenja mržnje. Stav Vrhovnog državnog tužilaštva da dosadašnje slavljenje Pavla Đurišića kao heroja i junaka ne predstavlja govor mržnje je moglo samo da ohrabri postavljanje spomenika”, piše u saopštenju.

Podsjećaju da je 20. maja 2025. godine sedam nevladinih organizacija zvanično upozorilo vrhovnog državnog tužioca Milorada Markovića na sve učestalije javno veličanje Pavla Đurišića i četničkog pokreta. 

“Tada smo jasno ukazali da takvo djelovanje produbljuje podjele u društvu, podstiče govor mržnje, ruši antifašističke temelje Crne Gore i rehabilituje ideologiju odgovornu za masovne zločine. Ukazali smo da javno veličanje četničkog pokreta u Crnoj Gori, a naročito Pavla Đurišića, koji je predvodio etničko čišćenje masovnim ubistvima civila na prostoru Bijelog Polja i Pljevalja, Foče i Čajniča, predstavlja govor mržnje u smislu člana 9a i člana 34a Zakona o zabrani diskriminacije, i da njegovo slavljenje neminovno podstiče mržnju prema bošnjačkom stanovništvu i građanima islamske vjeroispovijesti”, piše u saopštenju.

Zaprijećena kazna zatvora od šest mjeseci do pet godina

Takvo ponašanje, navode, prema Krivičnom zakoniku - član 370 stav 1, predstavlja krivično djelo za koje je propisana kazna zatvora od šest mjeseci do pet godina.

 

“Nažalost, institucionalne reakcije nije bilo. Atmosfera nekažnjivosti i nedjelovanja institucija, koju godinama posmatramo, direktno je doprinijela tome da se danas u Crnoj Gori, u 21. vijeku, diže spomenik čovjeku koji je simbol kolaboracije sa nacistima i ustašama. Punu odgovornost za to nosi i aktuelna vlast u Beranama, parlamentarna većina i Vlada Crne Gore, koje su svojim ćutanjem, relativizacijom i političkim kalkulacijama otvorile prostor za povampirenje ideologija koje prijete da ugroze samu supstancu građanske, demokratske i evropske Crne Gore”, zaključuje se u saopštenju Centra za građansko obrazovanje - CGO, Akcije za ljudska prava – HRA, Centra za žensko i mirovno obrazovanje - ANIMA, Udruženja profesora istorije Crne Gore HIPMONT, Antifašista Cetinja, druženje Štrpci - Protiv zaborava, Crnogorskog komiteta pravnika za zaštitu ljudskih prava, Centra za ženska prava i Centra za demokratsku tranziciju.

Saopštenje su potpisale i građanske aktivistkinje Jovana Marović i Dina Bajramspahić.