Crna Gora je i dalje djelimično slobodna zemlja, ali velike probleme još predstavljaju korupcija i partijsko zapošljavanje, piše u posljednjem izvještaju “Fridom hausa” pod nazivom “Sloboda u svijetu”.

Ta međunarodna organizacija ocijenila je Crnu Goru sa 67 poena od ukupno stotinu, što je za četiri boda bolja ocjena u odnosu na prethodni izvještaj.

U izvještaju su zabilježena poboljšanja po pitanju stanja građanskih i političkih sloboda. U njemu, pored ostalog, piše i da je Demokratska partija socijalista zadržala kontrolu nad pravosuđem, da su odnosi između Vlade i medija bolji i da je nova administracija više odgovarala na kritike političkih suparnika i civilnog društva.

U izvještaju, između ostalog, piše i da se vlast uzdržala od zastrašivanja i delegitimisanja opozicionih aktivnosti izjednačavajući ih sa prijetnjama državi ili javnom redu.

“Zbog ovog mirnijeg političkog okruženja, pojavile su se nove antivladine političke grupe, takmičile su se na lokalnim izborima i učestvovale u javnoj sferi bez pritiska ili demonizovanja kao državnih neprijatelja. Tu imamo promjenu rezultata. Skor je poboljšan sa dva na tri jer se političke grupe suočavaju sa manje prepreka u svom funkcionisanju nego prethodnih godina”, piše u izvještaju.

Dok su birači, uglavnom, slobodni da izraze svoje političke izbore, DPS je, navodi se u izvještaju, “stvorio klijentelističke sisteme i široko rasprostranjenu korupciju, kako u javnim, tako i u privatnim preduzećima, koja su povezana sa državom, što podstiče lojalnost DPS-u”.

“Štaviše, vjeruje se da mnogi članovi DPS-a imaju veze sa organizovanim kriminalom, što i dalje pruža mogućnosti za nezakonit pritisak na birače i kandidate. Nova vlast nije zaustavila praksu klijentelizma, čime je ozbiljno podrila planiranu depolitizaciju i profesionalizaciju javne uprave i stvaranje proklamovanog meritokratskog sistema”, navedeno je u izvještaju.

Srpska pravoslavna crkva u Crnoj Gori je, smatraju, izvršila značajan uticaj na kadrovsku politiku vlasti.

“Žene su nedovoljno zastupljene na političkim vodećim pozicijama i politici uopšte”, piše u izvještaju.

Đukanović je, navodi se, decenijama imao ogromnu personalizovanu moć tokom svojih mandata i kao premijer i kao predsjednik države, ali i kao lider DPS-a.

“Iako Ustav predviđa parlamentarni sistem vlasti, Skupština je nakon Đukanovićevog izbora u aprilu 2018. godine usvojila novi zakon kojim su proširena predsjednička ovlašćenja, uključujući i omogućavanje predsjedniku da formira savjete, odbore i radne grupe u okviru Predsjedništva. Savez, koji je predvodio premijer Zdravko Krivokapić, koji je i formirao novu Vladu u decembru 2020, došao je na vlast kroz tijesnu parlamentarnu većinu. Njihova zavisnost od ove tijesne većine podstakla je Krivokapića da više odgovara poslanicima od svojih prethodnika i omogućila parlamentu da bude jači u svojim nadzornim funkcijama”, piše u izvještaju. Tu je, navode, evidentirana promjena rezultata.

“Ocjena je poboljšana sa dva na tri jer je parlament tokom godine više nadzirao izvršnu vlast. Korupcija i kronizam su i dalje široko rasprostranjeni, a skromni napori vlasti da riješe problem, djelimično podstaknuti zahtjevima za pristupanje EU, nijesu dali značajne rezultate”, navodi se u izvještaju.

Visoki zvaničnici, pišu, umiješani u korupcionaške šeme rijetko se suočavaju sa krivičnim gonjenjem.

“Organizacije civilnog društva i nezavisni mediji obezbjeđuju određenu odgovornost, izvještavajući o korupciji zvaničnika i njenim efektima. Dok je Krivokapićeva Vlada napravila određene iskorake u borbi protiv korupcije, državni tužioci, posebno tužilac koji je odgovoran za vođenje slučajeva organizovanog kriminala i terorizma, lojalni su DPS-u, što je omelo te napore 2021. godine”, navodi se u izvještaju.

Pišu i da građani, uprkos obećanjima Krivokapićeve Vlade, i dalje imaju malo mogućnosti za smisleno učešće u javnim konsultacijama o zakonodavstvu i reformama politike.

“Budžetski planovi nijesu široko dostupni, kao ni informacije o državnim ugovorima, što je dovelo do kritika civilnog društva na račun Krivokapićeve Vlade zbog nastavljanja netransparentne prakse, kakva je bila kod njegovih prethodnika”, navedeno je u izvještaju.