Deset godina je od prve povorke ponosa u Crnoj Gori – “SeaSide Pride”, koju je, u Budvi, organizovala nevladina organizacija “LGBT Forum Progres”. Taj događaj je nepovratno promijenio društvenu vidljivost i sveukupan položaj LGBTI zajednice u Crnoj Gori, koja je početkom te 2013. godine bila znatno drugačije mjesto za život LGBTI osoba, sa mnogo više otvorenog nasilja i zajednicom, koja je bila praktično nevidljiva. Nakon ove šetnje, više nije bilo povratka nazad, život “u ormaru“ više nije bio opcija, a zajednica je konačno vidjela da nije sama u svojoj zemlji, kazao je danas izvršni director LGBT Forum Progresa, John M. Barac.

Godine 2013, naveo je on, jedino je Zdravko Cimbaljević bio autovan na nivou cijele države i zbog toga bio izložen neprekidnim prijetnjama.

“A, sistem u cjelini nije bio spreman da odgovori svim izazovima sa kojima su se LGBTI osobe suočavale, niti je bilo spremnosti da zajednica postane vidljiva. Međutim, upravo su “SeaSide Pride” i svi oni koji su neumorno radili da se ova povorka dogodi, napravili taj presjek i ispisali novu stranicu, ne samo našeg LGBTI pokreta, već i savremene crnogorske istorije”, saopštio je Barac.

Ljudi poput njega, koji su, kazao je, tada živjeli u strahu i skrivajući svoje identitete, mogli su da vide hrabre aktivistkinje i aktiviste, saveznice i saveznike kako šetaju Budvom i kako ponosno govore da su i oni dio ovog društva, upravo takvi kakvi jesu.

“Sve ključne društvene promjene, koje su se desile od tada do danas, počivaju upravo na ramenima prve povorke ponosa u Budvi. Bez ovog događaja, ne bi bilo ni onih koji su se kasnije autovali, uključujući i mene, reformi zakonodavnog okvira koje garantuju veći stepen ravnopravnosti LGBTI osoba, kasnijih povorki, Zakona o životnom partnerstvu, ni svega drugog za šta smo se od tada izborili, zajedno kao pokret i zajednica”, naveo je Barac.

Svi oni koji su tog 24. jula 2013. bili u Budvi, napisao je on u saopštenju, “kako sa strane učesnica i učesnika, tako i sa strane onih koji su nasilno i sa puno mržnje napali samu povorku, svjedoci su jednog vremena i procesa društvenih promjena kroz koji prolazimo i koji živimo”.

“Ne smijemo da zaboravimo predanost i požrtvovanost ljudi koji su toga dana šetali u Budvi, rizikujući svoju bezbjednost i živote, kako bi otvorili jednu novu stranicu crnogorske istorije. Njima dugujemo posebnu zahvalnost. Od tada, pa do danas, mnogo se toga promijenilo u Crnoj Gori, a opet je mnogo toga i ostalo isto. Mržnja prema LGBTI osobama je i dalje veoma prisutna, samo što ona više nije na ulicama, već u online komentarima na društvenim mrežama”, upozorio je Barac.

Nasilje je, navodi, takođe prisutno i hronično pogađa LGBTI osobe.

“Zakonodavni okvir, koliko god da je unaprijeđen, u praksi ne doživljava suštinsku primjenu. Sistemski odgovor na brojne probleme je i dalje neadekvatan. Ovakvih primjera je još mnogo, a društvena distanca prema LGBTI osobama je i dalje izražena. Važno je da ne zaboravimo prve korake koje smo napravili, jer deset godina je ujedno i dug i kratak period. Crna Gora je mogla mnogo više da ostvari i da napreduje, ali nije bilo volje i spremnosti da se LGBTI zajednica prihvati kao ravnopravan dio crnogorskog društva upravo od onih koji se najviše pozivaju na ljudska prava LGBTI osoba, odnosno naših donosilaca odluka i političkih lidera”, smatra Barac.